در آغازین روزهای پس از دفاع مقدس، که دوران جهاد اصغر با سربلندی رزمندگان اسلام پایان رسیده بود و دوره جهاد اکبر فراروی آنان خودنمایی می‌کرد امام شهیدان راهی نو را فراروی بسیجیان گشود. راهی نورانی که استمرار آن سربلندی و عظمت و شکل‌گیری تمدن بزرگ اسلامی را نوید می‌داد.
در تاریخ دوم آذرماه یک هزار و سیصد شصت‌وهفت، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی رحمه الله علیه طی پیامی عارفانه، روشنگرانه و توأم با آینده‌نگری دقیق که منبعث از بینش عمیق ایشان بود فرمان تشکیل بسیج دانشجو و طلبه را به‌عنوان یکی از ضروری‌ترین تشکل‌ها صادر نمودند و ضمن درخواست دفاع از انقلاب و اسلام در مراکز دانشگاهی و حوزوی، خواستار پاسداری از اصول تغییرناپذیر «نه شرقی نه غربی» شدند و ضمن دعوت به اتحاد و یگانگی حوزه و دانشگاه چشم‌انداز ایجاد حکومت بزرگ اسلامی و فتح جهان توسط اسلام را فراروی مشتاقان و رهروان اسلام ناب محمدی(ص) قراردادند.
در یک نگاه کلی سیر حرکت بسیج دانشجویی از آغاز تاکنون را می‌توان در مراحل ذیل نشان داد:
الف) از سال 1367 تا سال 1369 دوران نضج این تفکر سپری شد.
ب) از سال 1369تا سال 1371در برخی از دانشگاههای تهران بسیج دانشجویی شکل گرفت.
ج) از سال1371 تا سال 1376دوران ایجاد و توسعه این تشکل در دانشگاه صورت گرفت.
د) در خلال سال‌های 1376تا اواخر 1379تقویت پویایی بسیج دانشجویی و ایجاد بسترهای تربیتی معرفتی در آن را شاهد بودیم.
در این راستا در سال1377 ماده واحدی قانون تشکیل، تقویت و توسعه بسیج دانشجویی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. و در جلسه 472 شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ13/10/1379 آیین‌نامه اجرایی این قانون توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شد و به تاریخ 15/11/1379 از طرف رئیس‌جمهور ابلاغ گردید.
ل) از سال 1380تا سال 1384 بسیج دانشجویی به بالندگی رسیده، تقویت صبغه تشکلی را وجهه همت خویش ساخت.
م) بالاخره از سال 1384 و پس از استقرار دولت اصولگرا، دوران جدیدی از حیات این تشکل «تشکل بسیجی» در راستای توسعه همه‌جانبه آغاز گردید.
ن) در سال 88 با توجه به انتخابات و نقش ویژه دانشجویان و دانشگاهیان در حوادث آن سال، اوج جریانات سیاسی دانشجویی رقم‌زده شد و پس‌ازآن کلیت جریان دانشجویی در عرصه‌های مختلف نقش‌آفرینی عمومی را وجه همت خود قرار داد.
ی) جهت ایجاد پویایی در تشکل و نقش‌آفرینی مؤثرتر بسیج دانشجویی در آینده کشور، در سال 96 وضعیت موجود مورد آسیب‌شناسی قرار گرفت و بر اساس رهنمودهای مقام معظم رهبری مدظله‌العالی وضعیت مطلوب ترسیم شد که ماحصل آن تهیه، تدوین و اجرای طرح تحول و اعتلا بوده است. در این طرح چنین برنامه‌ریزی‌شده است که بسیج دانشجویی علاوه بر توجه به سیر رشد و نقش‌آفرینی عمومی دانشجویان، باید بتواند بستر سیر رشد و نقش‌آفرینی تخصصی دانشجویان با رویکرد مسئله محور را در دستور کار خود قرار دهد. بررسی انتظارات حضرت آقا از مجموعه بسیج دانشجویی بیانگر این مهم است که دانشجوی ارزشی علی‌الخصوص دانشجویان تحصیلات تکمیلی به‌عنوان مهم‌ترین ظرفیت نیروی انسانی نخبه و متخصص کشور میتوانند از طریق سازماندهی منسجم با رویکرد کاربردی به تولید دانش، پاسخ‌یابی برای حل مسائل کشور و مطالبه پیش‌دستانه از مسئولین پرداخته و بر این اساس، بستر تحول دانشگاه به‌عنوان نهاد علم در راستای حل مسائل کشور را فراهم آورند و زمینه ادراک کارآمدی نظام در حوزه‌های مختلف از طریق پاسخ به نیازهای واقعی مردم را فراهم آورند. از همین رو طرح تحول و اعتلا بسیج دانشجویی از سال 97 در این سازمان ابلاغ و در حال اجرا می‌باشد.
هر مجموعه با هر اعتقادی برای خود آرمان‌هایی دارد. به‌عبارت‌دیگر افراد مجموعه‌های انسانی با توجه به باورها و اعتقادات خود برای خودشان آرمان‌هایی را در نظر می‌گیرند و در جهت نیل به آرمان‌ها برنامه‌ریزی، حرکت و تلاش می‌نمایند. مجموعه بسیج دانشجویی نیز برای خود آرمان‌هایی متصور است که باید در جهت تحقق آن تلاش نماید. آرمان‌های بسیج دانشجویی در یک نگاه کلی عبارت‌اند از:
-
تلاش جهت تحقق دانشگاه اسلامی و اهتمام جدی در معرفی و تحقق همه‌جانبه آن بر اساس فرمایشات امام خمینی رحمه الله علیه و مقام معظم رهبری مدظله‌العالی
-
معرفی، تبیین و نهادینه کردن فرهنگ و تفکر بسیجی در عرصه‌های گوناگون
-
استقرار عدالت اسلامی
-
احیای تمدن نوین اسلامی
-
تشکیل حکومت جهانی اسلام
متن پیام فرمان تشکیل بسیج دانشجو و طلبه توسط حضرت امام خمینی رحمه الله علیه
بسم الله الرحمن الرحیم
تشکیل بسیج در نظام جمهوری اسلامی ایران یقیناً از برکات و الطاف جلیه خداوند تعالی بود که بر ملت عزیز و انقلاب اسلامی ایران ارزانی شد.
در حوادث گوناگون پس از پیروزی انقلاب خصوصاً جنگ، بودند نهادها و گروه‌های فراوانی که با ایثار و خلوص و فداکاری و شهادت‌طلبی، کشور و انقلاب اسلامی را بیمه کردند، ولی حقیقتاً اگر بخواهیم مصداق کاملی از ایثار و خلوص و فداکاری و عشق به ذات مقدس حق و اسلام را ارائه دهیم، چه کسی سزاوارتر از بسیج و بسیجیان خواهند بود!
بسیج شجره طیبه و درخت تناور و پرثمری است که شکوفه‌های آن بوی بهار وصل و طراوت یقین و حدیث عشق می‌دهد. بسیج مدرسه عشق و مکتب شاهدان و شهیدان گمنامی است که پیروانش بر گلدسته‌های رفیع آن، اذان شهادت و رشادت سر دادهاند. بسیج میقات پابرهنگان و معراج اندیشه پاک اسلامی است که تربیت‌یافتگان آن، نام و نشان در گمنامی و بی‌نشانی گرفته‌اند. بسیج لشکر مخلص خداست که دفتر تشکل آن را همه مجاهدان از اولین تا آخرین امضا نموده‌اند.
من همواره به خلوص و صفای بسیجیان غبطه می‌خورم و از خدا می‌خواهم تا با بسیجیانم محشور گرداند، چراکه در این دنیا افتخارم این است که خود بسیجی‌ام. من مجدداً به همه ملت بزرگوار ایران و مسئولین عرض می‌کنم چه در جنگ و چه در صلح بزرگ‌ترین ساده‌اندیشی این است که تصور کنیم جهان خواران خصوصاً آمریکا و شوروی از ما و اسلام عزیز دست برداشته‌اند؛ لحظه‌ای نباید از کید دشمنان غافل بمانیم. در نهاد و سرشت آمریکا و شوروی کینه و دشمنی با اسلام ناب محمدی - صلی الله علیه و آله و سلم - موج می‌زند. باید برای شکستن امواج طوفان‌ها و فتنه‌ها و جلوگیری از سیل آفت‌ها به سلاح پولادین صبر و ایمان مسلح شویم. ملتی که در خط اسلام ناب محمدی - صلی الله علیه و آله - و مخالفت با استکبار و پول‌پرستی و تحجرگرایی و مقدس نمایی است، باید همه افرادش بسیجی باشند و فنون نظامی و دفاعی لازم را بدانند، چراکه در هنگامه خطر، ملتی سربلند و جاوید است که اکثریت آن آمادگی لازم رزمی را داشته باشد.
خلاصه کلام، اگر بر کشوری نوای دلنشین تفکر بسیجی طنین‌انداز شد، چشم طمع دشمنان و جهان خواران از آن دور خواهد گردید؛ و الا هرلحظه باید منتظر حادثه ماند. بسیج باید مثل گذشته و باقدرت و اطمینان خاطر به کار خود ادامه دهد. امروز یکی از ضروری‌ترین تشکل‌ها، بسیج دانشجو و طلبه است . طلاب علوم دینی و دانشجویان دانشگاه‌ها باید با تمام توان خود در مراکزشان از انقلاب و اسلام دفاع کنند و فرزندان بسیجی‌ام در این دو مرکز، پاسدار اصول تغییرناپذیر "نه شرقی و نه غربی " باشند. امروز دانشگاه و حوزه از هر محلی بیشتر به اتحاد و یگانگی احتیاج دارند. فرزندان انقلاب به‌هیچ‌وجه نگذارند ایادی آمریکا و شوروی در آن دو محل حساس نفوذ کنند. تنها با بسیج است که این مهم انجام می‌پذیرد. مسائل اعتقادی بسیجیان به عهده این دو پایگاه علمی است. حوزه علمیه و دانشگاه باید چهارچوب‌های اصیل اسلام ناب محمدی را در اختیار تمامی اعضای بسیج قرار دهند. باید بسیجیان جهان اسلام در فکر ایجاد حکومت بزرگ اسلامی‌باشند و این شدنی است، چراکه بسیج تنها منحصر به ایران اسلامی نیست، باید هسته‌های مقاومت را در تمامی جهان به وجود آورد و در مقابل شرق و غرب ایستاد. شما در جنگ تحمیلی نشان دادید که با مدیریت صحیح و خوب می‌توان اسلام را فاتح جهان نمود. شما باید بدانید که کارتان به پایان نرسیده است، انقلاب اسلامی در جهان نیازمند فداکاری‌های شماست و مسئولین تنها با پشتوانه شماست که میتوانند به‌تمامی تشنگان حقیقت و صداقت اثبات کنند که بدون آمریکا و شوروی می‌شود به زندگی مسالمت‌آمیز توأم با صلح و آزادی رسید. حضور شما درصحنه‌ها موجب می‌شود که ریشه ضدانقلاب در تمامی ابعاد از بیخ و بن قطع گردد.
من دست یکایک شما پیشگامان رهایی را می‌بوسم و می‌دانم که اگر مسئولین نظام اسلامی از شما غافل شوند، به آتش دوزخ الهی خواهند سوخت. بار دیگر تأکید می‌کنم که غفلت از ایجاد ارتش بیست میلیونی، سقوط در دام دو ابرقدرت جهانی را به دنبال خواهد داشت. من از تمامی بسیجیان خصوصاً از فرماندهان عزیز آن تشکر می‌کنم و از دعای خیر برای این فرزندان باوفای اسلام غفلت نخواهم نمود. خداوند شهدای عزیز و گمنام بسیج را به نعمت هم‌جواری اهل‌بیت - علیهم‌السلام - متنعم و جانبازان عزیز را شفا و اسرا و مفقودین عزیز را سالم به اوطانشان بازگرداند و هرروز بر عظمت و شوکت این نهاد مقدس و مردمی که پیروان اسلام عزیز و حضرت بقیه الله الاعظم - ارواحنا لمقدمه الفدا - هستند بیفزاید.
والسلام علیکم و رحمه الله
2 آذر 1367
بسیج دانشجویی در آیینه رهنمودهای مقام معظم رهبری مدظله‌العالی
مقام معظم رهبری مدظله‌العالی نیز با تأکید بر فرمایشات حضرت امام خمینی رحمه الله علیه ضرورت ایجاد بسیج دانشجویی را تبیین فرموده و آن را ازجمله ضروری‌ترین تشکل‌ها دانستند. ایشان می‌فرمایند:
«عزیزان، بسیج دانشجویی یکی از ارزنده‌ترین یادگارهای امام راحل بزرگوار ما است. آن روزی که آن حکیم فرزانه، یکی از ضروری‌ترین تشکل‌ها را بسیج دانشجو و طلبه اعلام کرد، کمتر کسی به اهمیت حضور این مجموعه ارزشمند در دانشگاه و کشور واقف بود و امروز که دانشگاه و همه‌ی عرصه‌های زندگی، صحنه زورآزمایی فرهنگی، سیاسی و تبلیغاتی استکبار و صهیونیسم با انقلاب و نظام اسلامی است، روشن‌بینی امام بزرگوار ما از همیشه آشکارتر بوده است.»
معظم له مؤلفه‌ها و ویژگی‌های بسیج دانشجویی را چنین بیان می‌فرمایند:
«بسیج دانشجویی در عین آنکه یک تشکل نظم یافته و برخوردار از سازماندهی است، نه در جناح‌های سیاسی هضم و حل می‌شود و نه خود را رقیب سازمان‌های دانشجویی متعارف می‌شمرد. هر دانشجویی، با هر سلیقه سیاسی، اگر پایبند ارزش‌های انقلاب و آماده‌ی حضور در عرصه مبارزه فرهنگی و سیاسی با استکبار و ایادی آشکار و نقاب‌دار آن است، می‌تواند در خیل بسیجیان دانشگاه و عضویت بسیج دانشجویی باشد.»
رهبر معظم انقلاب اسلامی با تأکید بر نظامی نبودن بسیج دانشجویی می‌فرمایند:
«نباید تصور کرد که بسیج دانشجویی حتی در دورانی که کشور در حال جنگ مسلحانه نیست، یک مجموعه نظامی است. سازمان بسیج دانشجویی در دوان حاضر باید کانون رشد و اشاعه تفکر بسیجی باشد.»
ایشان با تأکید بر نیاز دانشگاه به بسیج دانشجویی می‌فرمایند:
«امروز دانشگاه بیش از همیشه به بسیج دانشجویی و بسیج دانشجویی در صراط مستقیم انقلاب نیازمند است و تشکل بسیج دانشجویی بیش از همیشه به خودسازی و هوشمندی و پایداری»
رهبر اندیشمند و فرزانه انقلاب در توصیف و بیان ویژگی‌های دانشجویان بسیجی نیز می‌فرمایند:
«دانشجوی بسیجی آن عنصر نورانی و پاک نهادی است که در حال فراگرفتن دانش و آماده‌سازی علمی و فکری خود برای شرکت در پیشرفت مادی ملت و کشورش، چراغ ایمان و هدایت را نیز در دل خود و در محیط دانشگاه فروزان می‌کند و فضا را با صلاح و صفا و نورانیت خود نورانی می‌سازد.»
«دانشجوی بسیجی کسی است که دشمن کمین گرفته را از یاد نمی‌برد و غافلانه خود و دانشگاه و کشورش را به دست تطاول دشمن نمی‌سپرد.»
«دانشجوی بسیجی، جوانی خود را مغتنم می‌شمرد و از لحظه‌های گران‌بهای آن برای خودسازی علمی و فکری و روحی بهره می‌گیرد. دانشجوی بسیجی، پیکار فرهنگی و فکری و عقلانی را نیز مانند حضور در میدان‌های جنگ، با تکیه‌بر هوشمندی و تلاش و توکل به‌پیش می‌برد و خود را در همه حال، سرباز اسلام و انقلاب و فرزند خمینی کبیر می‌شمرد.»
رهبر معظم انقلاب اسلامی در توصیه‌ای به دانشجویان بسیجی این نکته را نیز متذکر می‌شوند که:
«عزیزان، سلاح شما ایمان صادقانه و منطق مستحکم و عزم پولادین است.»
با اتخاذ رویکرد جدید تحول و اعتلای سازمان بسیج دانشجویی، 4500 نفر از دانشجویان بسیجی سراسر کشور با عنوان «خیزش هسته‌های مسئله محور گام دوم انقلاب» گرد هم آمدند که معظم له نیز در دیدار با بسیجیان- 06/09/1398 فرمودند:
«بسیج دانشجویی در همین اواخر، نهضت مسئله محوری را شروع کرده؛ این چیزی است که ما همیشه توصیه می‌کنیم به دانشجویان؛ کار بزرگی است، کار مهمی است، این جزء توصیه‌های همیشگی ماست؛ بسیج دانشجویی شروع کردند و دارند اقدام میکنند.»
همچنین ایشان در دیدار 28/2/1399 با دانشجویان و تشکل‌های دانشجویی نیز رویکرد مسئله محوری را تأکید نمودند و فرمودند:
«بیشتر و عمدتاً خود محیط‌های دانشجویی هم خوشبختانه کارهای خوبی انجام دادهاند. در همین یک سال گذشته، یعنی از سال گذشته[هنگام] تشکیل این جلسه تا امروز کارهای خوبی انجام‌گرفته است. یکی از این کارهای بسیار خوبی که در محیط دانشجویی و همچنین در حوزۀ علمیه صورت گرفته، موضوع «مسئله محوری» در بحث‌ها و در کارها است که این جزء توصیه‌های ما بود، خوشبختانه دنبال شده و مسائل خاصی، مسائل مهمی به‌طور مسئله محور مطرح‌شده و روی آن کارشده، به نظرات خوبی رسیدهاند.»
__________________________________________________________________________
سردار سعید فرجیان زاده
سعید فرجیان زاده، دکترای مدیرت استراتژک، قبل از سال ۷۹ مسئولیت سازمان بسیج دانشجویی را برعهده داشته است.
علیرضا زاکانی
زاکانی در اواخر سال ۱۳۷۷ مسئولیت بسیج دانشجویی دانشگاههای استان تهران و از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۲ مسئولیت سازمان بسیج دانشجویی کشور را برعهده گرفت.
سردار مهران طهماسبی
پس از زاکانی و به دنبال استعفای او در مهرماه ۸۲ جانشین وی، یعنی مهران طهماسبی اداره‌ی سازمان بسیج دانشجویی را بر عهده گرفت.
محمدرضا مردانی
محمدرضا مردانی آذرماه ۱۳۸۳ محمدرضا مردانی برای تصدی ریاست سازمان بسیج دانشجویی انتخاب شد.
رضا سراج
دی ماه سال ۱۳۸۶ رضا سراج به عنوان سرپرست سازمان بسیج دانشجویی معرفی شد.
محمد ودود حیدری
مهرماه ۱۳۹۲ محمدودود حیدری به جای حسین قدانی، رئیس سازمان بسیج دانشجویی شد.
داوود گودرزی
داوود گودرزی از خرداد ۱۳۹۴، بعد از محمد ودود حیدری، مسئولیت سازمان بسیج دانشجویی را بر عهده گرفت.
محمدجواد نیک‌روش
دکتر محمدجواد نیک روش دی ماه سال 1396 تا تیر ماه سال 1400 مسئولیت سازمان بسیج دانشجویی را بر عهده گرفت.
